Морин аялал

Орон нутгийн аялал -> Морин аялал

Их Монгол Улсыг үндэслэн байгуулагч Чингис хааныг Дэлүүн болдог гэдэг газар төрсөн гэж түүхийн сурвалжид өгүүлжээ. Өдгөө Монгол Улсын Хэнтий аймгийн Дадал сумын нутагт байдаг нэгэн болдог (дов, гүвээ)-ийг мөн гэлцэж тахин шүтээд чандлан сахидаг. Чингис хаан хар усан морин жил буюу 1162 онд Онон мөрний Дэлүүн болдог хэмээх газар Есүхэй баатарын Өүлэн хатнаас мэндэлжээ. Дэлүүн болдог нь Онон Балж голын бэлчирээс дээхнэ, Ононы зөв талаас зүүн хойш чигтэй гол руу түрж тогтсон том хошуу юм. Үнэхээр дэлүү мэт хэлбэртэй гэж хэлж болохоор бөгөөд хойд өргөрөгийн 49.03.143, зүүн уртрагийн 111.38.546 хэмийн солбицолд, далайн түвшнээс дээш 982.8 метр өндөрт оршдог. Алсаас харахад дэлүү хэлбэр нь арай тод харагддаг ажээ. Дээр нь Чингис хааны төрсөн “Ононы Дэлүүн болдог” хэмээн уйгаржин монголоор бичсэн байна. Эрдэмтэд “Дэлүүн” гэдгийг “өргөн дэлгэр” хэмээх утгатай, “болдаг” гэдгийг “дов, гүвээ” гэсэн утгатай гэх мэтээр тайлбарлажээ.

Явган аялал

Орон нутгийн аялал -> Явган аялал

Дээд тэнгэрээс эрч хүч энерги авах залбирлын овоо. “Монголчууд од эрхэс, гараг ертөнцийн нөлөөллөөр эрчим хүч, энерги авч оюун ухаан нь хүчирхэгжин нэгэн үе дэлхийн хэмжээнд өөрчлөлт хийсэн” хэмээн Оросын эрдэмтэн Л.Н.Гумилёв хэлсэн байдаг. Дэлүүн болдогоос баруун урагш 0.5 км.

Тоглоом наадгай

Тоглоом наадгай

Манайд амарсан бүх амрагчиддаа өдөр Сүү 1л, тараг 1л үнэгүй

Рашаан уух

Нүүдэлчний ахуй -> Рашаан уух

Хажуу булаг Чингис хааны ундаалж өссөн сэрүүн булаг. Баян Овоо уулын зүүн суганаас шүд хага ташим хүйтэн булаг бургилж байдаг. Тэмүүжин мэндлээд гурав хоносны дараа энэ булгийн усаар биеийг нь угаасан гэдэг. Өүлэн хатны цай ундыг ч энэ булгийн усаар чанаж өгдөг байсан домогтой. Үүнээс улбаалан одоо хүртэл энэ булгийг Чингисийн ундны ус гэж нэрлэсээр иржээ. Одоо ч ходоодны хүчил багатай хүмүүс энэ булгийн ус ууж цай хоолондоо хэрэглэхэд тун тохиромжтой.

Язгуур урлаг

Язгуур урлаг

Хэнтий аймгийн Дадал сумын Гурван нуурын амралтын газрын ойролцоо 1962 онд Чингис хаан мэндэлсний 800 жилийн ойгоор босгосон хөшөө юм. Уг хөшөөний загварыг уран барималч Л.Махвал зохиож 12 метр өндөр, 10 метр суурийн өргөнтэй, 4 метр зузаантайгаар хийж оройн хэсэгт Монголчуудын эртнээс нааш бадран мандахын билэг тэмдэг гэж үзэж ирсэн галыг бадамлан асаж буй хэлбэрээр дүрсэлсэн. Хөшөөний урд талд Чингис хааны босоо хөргийг төрийн зүтгэлтэн хүний эрхэмсэг төрхтэйгөөр сийлж, баруун дээд хэсэгт төрийн цагаан сүлдийг дүрслэн, Чингис хааны зүүн талд нь “Алд бие мину алжааваас алжаатугай. Аху төр мину бүү алдартугай” хэмээн хуучин монгол бичгээр бичсэн байдаг. Хөшөөний ар талд “Монголын тулгар төрийг байгуулсан Чингис хааны мэндэлсний 800 жилийн ойд зориулав” гэсэн бичээс байдаг.

Язгуур урлаг

Язгуур урлаг

Нутгийн уугуул иргэн ахмад дайчин байлдааны гавьяаны улаан тугийн одонт Монгол улсын анчин Доржийн Зундуйдагва гуайн өөрийн амьдралын туршид цуглуулсан бүтээл байгалийн ан амьтадын чихмэлийн цуглуулга болсон гэр музейд мөн буриадын ёс заншлыг харуулсан түүхэн үзмэрүүдтэй. Гэнэнпил хатны гэрийн бууриас баруун урагш 1 км